Allahın cənnət əhli üçün hazırladığı nemətlər

İnsanlar olmasını istədikləri, lakin, dünya şərtlərində mümkün olmayan şeyləri bəzən filmlər və romanlar üçün mövzu olaraq ələ alarlar. Bu cür fikirləri fantastik, qeyri-real kimi sifətlərlə xarakterizə edərək həqiqət olmadıqlarını vurğulayarlar. Əksər insanlar bu xəyal məhsulu mükəmməlliklərin real olmasını istəyər və bunları əldə etmək üçün yarışarlar. Lakin dünya şərtlərində bunların reallaşmasının qeyri-mümkün olduğunu bilmək və bu gözəllikləri yalnızca xəyal etmək onların ruhunda dərin zövq meydana gətirməz. Əksinə yaşadıqları mühitdəki əskiklikləri bir qədər də görərək dünyanın həqiqi üzünü görmələrinə, bu da öz deyimləriylə "keflərinin qaçmasına" səbəb olar. Əlbəttə ki, təsvir etdiyimiz bu ruh halı iman etməyən kəslər üçündür.
Axirətin varlığına yəqinliklə iman edən möminlər isə təxəyyülün sərhədlərini aşan bütün ehtimalların Allahın "ol" deməsiylə reallaşa biləcəyini, axirətdə cənnət neməti olaraq qarşılarına çıxa biləcəyini bilərlər. O zaman insan, dünyada "olsa nə gözəl olar" deyə düşündüyü hər gözəllik və nemətə, cənnətdə qovuşa bilməyi ümid edə bilər. Bunu ümid edən insan, istədiyi hər şeyə qovuşa biləcəyi cənnətə layiq ola bilmək üçün ciddi səy göstərməyə başlayar.
Peyğəmbərimiz (s.ə.v) bir hədisdə, Allahın saleh bəndələri üçün axirətdə "heç bir gözün görmədiyi, heç bir qulağın eşitmədiyi və heç bir insanın ağlına gəlməyən bəzi nemətlər" olacağından bəhs etmişdir.[Ölüm-Kıyamet-Ahiret ve Ahirzaman Alametleri, səh. 306/497]
Allah cənnəti təsvir edib tanıtdığı ayələrlə insanlara dünyadakılarla müqayisə edilməyəcək bir nemət üfüqü açır. “Orada onlar üçün istədikləri hər şey hazırlanmışdır. Üstəlik, hüzurumuzda bundan da artığı var” (Qaf surəsi, 35) ayəsiylə cənnətdəki bu nemət bolluğu xəbər verilir. Peyğəmbərimiz (s.ə.v) bir hədisində möminlərə özlərini gözləyən cənnət nemətləri haqqında bu ayəni xatırlatmışdır:

Allahın cənnətdə bəxş edəcəyi nemətlər düşünülərkən unudulmaması lazım olan mühüm bir xüsus da, insan ağlının çox məhdud olmasıdır. Bundan ötrü də insan, özünə vəd edilən nemətlərin bolluğunu, müxtəlifliyini, bənzərsiz gözəlliklərini zehnində tam şəkildə canlandırmaya bilər. Quranda və hədislərdə bildirilən nemətlər, edilən təsvirlər insanların cənnət nemətlərini anlamaları üçün, dünyadakı gözəlliklərin bəhs olunduğu bənzətmələrlə təsvir edilir. Lakin bunlar cənnətdə olduqca mükəmməl hallarıyla mövcud olacaqlar. Çünki, Allah, sonsuz ağlının təcəllası olaraq cənnəti bütün çatışmazlıqlardan uzaq mükəmməl məkan kimi yaratmışdır.
İnsanın məhdud düşünmə çərçivəsini belə bir nümunə ilə izah edə bilərik: insan, görmə duyğusuna sahib olmayıb, yalnız dadbilmə, iyləmə, eşitmə və toxunma duyğularıyla yaradılmış olsaydı; gözə xitab edən nemətlər özünə nə qədər təsvir edilib izah edilsə belə bunların nə olduğunu qavraya bilməzdi. Rəngdən, işıqlıqdan, estetikadan, simmetriyadan, ehtişamdan bəhs edildikdə, bu insan bütün bunları başa düşməyə bilərdi. Eynilə hal-hazırda bizim bilmədiyimiz, lakin Allahın cənnətdə yaradacağı və bizə yeni üfüqlər qazandıracaq başqa duyğular da ola bilər. Dolayısilə təkcə beş duyğuya malik olduğumuz bu dünyada nə cür nemətlərdən xəbərsiz olduğumuzu tam şəkildə qavramaya da bilərik.
Fikir, düşüncə və xəyal üfüqümüzdəki məhdudluğu, pəncərəsiz bir evin içindən heç çölə çıxmadığını fərz etdiyimiz bir kimsənin vəziyyətinə də bənzədə bilərik. Evin xaricindəki gözəlliklərdən (dağların, çayların, ağacların görünüşündən, bir-birindən estetik çiçəklərdən, sevimli heyvanlardan, aydın səmadan, Günəş şüasının parlaqlığından və sairədən) xəbərsiz olan bu insan, hansı nemətlərdən məhrum olduğunu da dərk edə bilməz. Üstəlik, bu müqayisə dünyadakı gözəlliklər əsasında apardığımız bir müqayisədir. Dünyanın nemət və gözəllikləri isə cənnət nemətləriylə müqayisədə olduqca əskik və qüsurludur. Bu baxımdan iman gətirən bir insan cənnəti də sahib olduğu məhdud məlumatlar çərçivəsində, məhdud baxış prizmasıyla qiymətləndirməkdən çəkinməli və belə səhvliyə yol verməməlidir. Çünki, insan Rəbbimizin bildirdiklərindən başqa, cənnətlə əlaqədar incəliklərin, cənnət əhli üçün hazırlanmış sürprizlərin nələr ola biləcəyi haqqında fikir sahibi belə deyil. Quranda bu vəziyyətə diqqət çəkilən ayələrdən birində Allah: "Orada onlar üçün istədikləri hər şey hazırlanmışdır. Üstəlik, hüzurumuzda bundan da artığı var" (Qaf surəsi, 35) deyə buyurur.
Bir rəvayətə görə isə Peyğəmbərimiz (s.ə.v) cənnət nemətlərini belə təsvir etmişdir:
Cənnətə qaçan yoxdurmu? Çünki, cənnətdə ağla, xəyala gəlməyən nemət var. [Tezkireti'l Kurtubi, səh. 306-307/499]